kaag

koog- keeg- schut

a. buitendijks land  b. laag dijkje om een gors (buitendijks stukje land)

kaak

schandpaal- kagge

openbare plaats om misdadigers aan een paal gebonden te kijk te zetten

kaap

stuk land, dat in zee uitsteekt. Kan daardoor een baken voor de zeevaart zijn. Ook de betekenis van voorgebergte

kaar

ker - caerde

a. teenwilg-   b. erosie nis in bergtop veelal met sneeuw   c. korf of bak met gaten voor vis (beun) d. wolkam

kade

aarden waterkering van geringe afmeting- lage dijk

kagge

kaak

schandpaal

kalda

plaats waar het koud is

kal

cau- kol- kalde- kolde

koud

kale

kleine waterstroom

kalf  1

klein water- meertje

kalf  2

stuk afgezakte grond langs water

kama

dorp

kamer

camere

woning met één kamer door de armenzorgers gebouwd in z.g. cameren . Ook bepaald (gereserveerd) deel van het water of het land. Komt van oorspronkelijke betekenis: holle ruimte- gewelf-  gevangenis- stookplaats.- kamer met stookplaats

kameraar

functionaris die zorgt voor zowel financiële administratie. als voor het technisch beheer

kamerforst

sonder

gereserveerd bos

kamp

afgeperkt stuk grond ontstaan bij onregelmatige verkaveling in zandgebieden met houtwal omgeven nabij boerderij en in privebezit. Veelal in combinatie met familienaam. Komen veel voor in oost Brabant.

kampontginning

verkaveling in onregelmatige omheinde stukken langs beken e.d..op particulier initiatief, dus ongeordend

kanis

canis

vismand- korf

kanjel

goot resp. waterleiding

kanonikaat

prebende

functie van kanunnik, waaraan deel v.d. inkomsten uit goederen verbonden was

kant (achtervoegsel)

bewoning aan de rand

kanunnik

geestelijke met erediensttaak, verbonden aan een kapittelkerk, die in tegenstelling met een monnik geen belofte van armoede aflegt.

kapel

capelle- cappel

kleine bidgelegenheid. Vroeger vooral op het platteland

kapittel

college kanunniken in kloosterorde, die v.d. bisschop een bestuurstaak hadden voor een bepaald gebied of voor bepaalde goederen

kapittelproost

domproost

leider van een bepaald kapittel = college van geestelijken met beheertaak

karspel

kirspel- kerspel- keirspel

kerkdorp- parochie

karst

spaarzaam begroeid kalkgebied met holen en grotten door erosie en ondergrondse afwatering

kast

stapelplaats

kaster

legerplaats

kat

catte

kat (dier) . Ook oud oorlogswerptuig. Later ook gebruikt om de verdedigingstoren op vestingwal aan te duiden. Voorts ook een soort anker voor vissersboot

kauja

kooi

kauw

cauwe

kraai (vogel)

kavel

oorspronkelijk door loting verkregen aaneengesloten stuk grond - kan uit meerdere percelen bestaan

kavelsloot

scheisloot of afwateringssloot tussen twee kavels

keeg

kaag- koog

buitendijks land

keen

kene

spleet- geul in buitendijks land- pijnboom

keern

viskuil

keet

plaats waar zout wordt gekookt en gezuiverd.  Ook een klein huisje of hut

keg

kegge- kegel- kiel

letterlijk= wig. Gebruikt als vormaanduiding voor lang dun  en scherp (spits)

keileem

door landijs afgezette leem grondsoort tussen klein en zand in) met keien

kel

kil - kold

koud  doelend op waterstroom. Zie kil

kelder

keller

gegraven plaats onder aarde (kel=koud)om te wonen of te bewaren.

kemenade

camen- kimmen

vuurplaats resp. huis met schoorsteen

kerk

verwijzend naar een kerk aldaar

kerkdorp

kerkbuurt- kerspel

apart gelegen kleinere woonplaats met eigen kerk, maar wel onderdeel zijnde van een grotere woonplaats

kerkfabriek

administratieve instantie binnen 'n bisdom, die inkomsten, uitgaven, onderhoud van gebouwen, nieuwbouw kerken regelde

kers

vrucht of kruid (sterkers). Kan ook een verbastering zijn van kersten=christen

kerspel

caspel

kerkdorp- gebied- dorp

kervel

kruidenplant. Gebruikt als geneesmiddel

kesel

kiesel- keisel

kiezelsteen

ketel

door hoogten ingesloten dal waardoor vaak een inzinking in bodem met water ontstaat

keur

core -cuere- coir

wet of verordening door landsheer of stadsbestuur. Gebruikt in politieverordening van een waterschap

kiel

kil

rivierbedding

kien

in hoogveen gevonden hout resp. pijnboom

kil

kiel-kreek

natuurlijke waterloop tussen buitendijkse gronden resp. rivierbedding

klap

ophaalbruggetje

klaphek

waterafsluiting

klei

grondsoort met deeltjes kleiner dan 0,002 mm

kleiput

plas in de uiterwaarden ontstaan door aardhaling= afgraving

klep

klip

zandhoogte

klief

knijp

engte- sluisje

klif

helling resp. steile kust

kling

leeuw -clinge

heuvel

klinket

kleine deur in grotere poort

klip

clip- clippe

steile rots in zee

klooster

munster- clooster

verwijzend naar een klooster aldaar

kloot

clot

bol- klomp kan zowel aarde als b.v. vlees betreffen. Ook bal  bij een gelijknamig spel. Ook gebruikt voor bolle verhogong in het landschap

klopje

begijn

geestelijk zuster, die celibatair leeft. Komt van klophengst= gecastreerd paard, waarvan de ballen zijn geklopt= plat geslagen

klophengst

scheldnaam voor celibataire monniken

klot

moer

goede zwarte turf uit de 2^e laag van het afgegraven veen

kluft

clucht- cloft

deel van een buurtschap- wijk van een stad

kluis

cluse

kluizenaarshut - klein huisje

knechtkens

jongens

knijp

klief

engte – sluisje

knol

cnol

hoogte- heuveltje- klein verheven grondstuk

koebrug

soort steiger om koeien uit een boot  te halen

koek

coeke- couke- coke

koek. Ook voorwerp in vorm van een koek. Zo wordt een penning ook koek genoemd

koel(e)

kuil ontstaan door veen baggeren. Kan later met water  zijn volgelopen

koer

coere -cure

uitkijkpunt - wachttorentje

kogge

cogge

deel van een ambacht- landelijk district. Ookeen buitendijks stuk land tegen de dijk/kade gelegen

kol 1

paard met witte bles .Ook heks en kabeljauw vistuig

kol 2

kleine hoogte in oost Nederland

kolk

colc- culc

put of waterdiepte of ruimte tussen sluisdeuren.  Ook door uitspoeling ontstane waterdiepten veelal bij molens.

kom 1

comme

komvormige laagte tussen oeverwallen(langs een rivier), die soms vol komt met rivierwater met kleiafzetting. Ook een verdiept grasperk in vijvervorm

kom 2

kum

veilige haven voor schepen- kleine binnenzee. Ook gebruikt als veilige haven om te verblijven =heem - thuis.

komgrond

laaggelegen gebieden achter de 'overlaat', waar rivierslib bij overstroming buiten de bedding achterbleef in lus van meander.

koog

kaag- wad- schut

oude naam voor polder en daarvoor voor buitendijks land

kooi

cooye

beschuttingsplaats voor loslopend vee: schapen - eenden

kool

verwijst naar de groente kool. In de middeleeuwen belangrijk voedsel én bron voor olie (koolzaad)

koop

scope- schop- scoep

gekocht stuk land

koor bisschop

aartsdiaken = kerkelijk rechter in het kleinste district

kop

inhoudsmaat

koppel

mande- copel- cople

weiland in gemeenschappelijk eigendom (oost Nederland). Ook maat voor  waren

kortegaard

wachthuis (fries)

kost

coste- coest

uitgaven- verteringen- inspanningen. Ook “in de kost” voor levensonderhoud of herberg

kostverloren

veel moeite zonder resultaat

kot

cot

kleine boerderij

kote

koten- cote

kleine woning -schuur

kouw

koe

kraai

verwijst naar de vogel. Komt veel in Brabant voor.

kraal

afgeperkte  ruimte met woningen. Ook gebruikt voor vee ruimte

kraankinderen

mensen, die bij de stadskraan werkten

krabbe

reeks palen in water bedoeld als dijkbescherming

krabben

crabben

rooien van aardappels (zuidnederlands). Ook de bovengrond omwoelen.

krag

kragge- heve- cragge

drijvend laagveen in diepe plassen

kreek

kleine inham resp. kromme geul. Ontstaan na zee overstroming

kreekrug

een voormalige kreekbedding die hoger is komen te liggen, door inklinking van omliggende gronden

krei

wortel ?

kreil

boord- rand resp. vlechtwerk

kreil (fries)

wild struikgewas

kreits

krijt

kring.  Gebied binnen haar grenzen opgesloten bv strijdperk. Ruimtelijk begrip voor een geheel b.v. ring van steden

krem

valk- roofvogel

krib

dam dwars op de rivieroever. Bedding wordt smaller- sneller stromen- geen afzetting of wegschuren vd oever- wel verdieping van bedding

krik

kleilaag die geen water doorlaat

krodde

onkruid tussen haver

kroft

krocht- krogt

akker in duinstreek resp. slecht fruit

kruimelstructuur

grond hangt in kruimels samen

kruin

vlakke bovenkant van een dijk

kruinbreedte

breedte van het bovenvlak van een dijk of krib

kruis

verwijzend naar plaats waar landstrook- water of weg elkaar kruisen. Kan ook refereren aan galg.

kuil

koele

verwijst naar diepte met water b.v. volgelopen leemkuil.. Kan ook gebruikt zijn als verwijzing naar lagergelegen gronden?

kum

kom

heem of thuis

kwade

kwaad

in slechte toestand zijnde van grond , water . Zoals onbegaanbaar- onvruchtbaar-  moeilijk  of onbruikbaar

kwakel

trapjesbrug (hoge smalle brug) resp. hooghout

kweern

water- of windmolen

kwel

water dat ondergronds stroomt t.g.v. van drukverschillen langs de rivierdijken

kweldam

dijk om het kwelwater te keren

kwelder

schor- gors - koog- kaag- wad

aangeslibde buitendijkse grond

kwelscherm

damwand van beton of staal in het dijklichaam ter bestrijding van kwel

kwelwater

water dat door of onder de dijk doorsijpelt