haag

hach - hag

kreupelbosjes- later omheining

haaiman

minderwaardige grond

haak

haakvormig stuk land

haal

helft - ketelijzer in de schoorsteen

haar

hara- here

zanderige heuvelrug met hout begroeid

hach

haag

omheining

hadel (fries)

helft van een stuk land

haf

etang

strandmeer- door smalle landtong vrijwel afgesloten deel van de zee

hag

hage

laag hout -haag- omheind gebied

hagelsprake (drente)

volksvergadering

hagestald

boer resp. knecht resp. vrijgezel

haim – heim

heem

Frankisch voor woning of woonplaats

hal

halla

zaal waarin recht werd gesproken

halle

overdekte ruimte voor de markt

hals

halsvormig water c.q. perceel

halt

hout

ham

hamme

afgesneden/ingesloten stuk - woning- gehucht-. Later ook hoekweiland in bocht van de rivier- griend

hama

ama

latijn voor emmer- brandemmer. Later ook natuurlijke waterloop

hamei

hameide- ameide

slagboom of neerlaatbaar hek in water of stadspoort

hameide

ameide- homeye

afgeperkte ruimte - hofstede - groep hofsteden- gehucht

hamer

stuk land ter grootte van een hamer = maat = voet

hamme

ham

bocht in een water .Ook weiland bij bocht rivier

hamrik

hemelrijk -hemmeric- hemric

dorpsmarkt - dorp

hang

hanc

plaats waar vissers hun netten drogen- visrokerij

hangwater

bovenste laag van grondwater, waarin ook nog lucht aanwezig is

hank

bedding van dode rivierarm

hantroer

geweer

har

vlas

hara -hari

haar- here- haru

Germaans voor zanderige heuvelrug met hout begroeid

hard

onbebouwd land met vaste grond

hars

ors - hors

paard

hase

hees

struikgewas- kreupelhout

hassel

hazelaar

haven

ligplaats voor schepen

havezate

boerderij, die riddergoed werd met bepaalde rechten. Alleen gebruikt in Drente en Overijssel

heede

eede - heie

heide- onvruchtbare streek

heeg

hooggelegen

heelweg

reeweg

lijkweg resp. openbare weg

heem

hem- chem- heim- um -em

woonplaats resp. erf besloten.  Veelal voorafgegaan door familienaam

heemraad

vertegenwoordiger van bepaalde belangengroepering in het Heemraadschap=waterschap

heemraadschap

waterschap

ambt voor waterbeheer

heen

riet- zegge

heer

heir

leger

heerbaan

hereweg

doorgaande weg buiten de stad op domein van landheren en bedoeld voor handelsverkeer

heerlijkheid

gebied waar een 'heer' een zekere vrijheid had met rechten van heffing- straf en beheer

heervaart

landweer

recht van landheer om onderdanen  op te roepen voor verdediging van zijn grondgebied tegen vijanden en water

hees

hase- heeze

struikgewas- kreupelhout

heet

heetveld

heide met lage struiken of afgesneden heideland

hef

haf

zee

heffe

droesem - bezinksel

hegge

heeg

gebied met lage begroeiing van struiken

hei

diepste deel van het water

heide

heie- heede- hede

met hei begroeide vlakte. Vroeger buiten het dorp en in gemeen bezit t.b.v. schapen- bijen- jacht op wild e.d.

heike

heke- eic -eec- eke

eikenboom

heilige Geest huis

gasthuis van de kerk

heim

woonplaats -huis- erf of afgescheiden stuk grond

heimael

omheinde rechtsplaats -rechtdistrict

hein

heining- heinge

afscheiding tussen landerijen of erven bv sloot –greppel  of heining

heinde

dichtbij

heiningen

in west Brabant  omheinde ruimte

heist

heesterbos

hekelen

zuiveren van vlas

hel

helle- helde- helling

steilte in de hoogte resp. naar de diepte

hem  1

heem- chem

woonplaats- veelal voorafgegaan door een familienaam

hem  2

ham

hoek weiland in bocht van de rivier

hem  3

buitendijks land

hemelrijk

hamrik

weiland in gemeenschappelijk gebruik

hemric

hamric- hemmeric

dorpsmarkt- hele dorp

heng

helling

hengemunde

heng

gemeenschappelijk grondbezit door omheining of water afgesloten

herde

kudde resp. plaats waar vee wordt geweid

here

zanderige heuvelrug met hout begroeid

hermel

harmel- hermal

wezel- hermelijn

hermoes

heermoes- heringmoes

plantsoort  akkerpaardenstaart

herneem

horn - hurn

hoek - spits- uiteinde

hernesse

kudde  resp. weiland - beemd

herse (oosten)

pluimgierst

hessenweg

op Duitsland gerichte weg geschikt voor grote Duitse karren met hessische asbreedte

heul

hole

doorlaat in dijk resp. overdekte doorgang voor water= duikersluis of openriool of boogbrug over sloot

heuvel

hovel -hoevel- hevel -hil

heuvel of bult in land . Later van 200-500 meter boven zeespiegel

heve

krag- kragge

drijvend stuk laag veen

hil

hild- held - hille

hoogte of heuvel

hilte

zolder boven de stal voor hooi

hinde

vrouwelijk hert

hinderdam

dam ter verhindering van de waterafloop

hobrede

breedte van een perceel aan de dijkzijde

hocht

hoogte

hoef

hoeve

stuk land van 16 morgen resp. boerderij- woning van aanzienlijk persoon

hoefslag

aandeel in het onderhoud van een dijk, waarvoor een ingeland werd aangeslagen in geld resp. arbeid op grond van de hoevegrootte

hoek

afgelegen plaats – buiten de kern van de nederzetting

hoen

moerassig gebied

hoep

houp

band- ring

hoeve

kamp- hufe - huve- hove

oorspronkelijk de naam van een perceel grond van ca 4 ha (onderverdeeld in morgens). Destijds de maat voor een boerenbedrijf.

hof

hoof-  hofkein

omheinde ruimte of plaats- binnenplaats resp. boerderij- hofstede. Ook herenhuis- koningshuis

hofstee

voorname boerderij

hogeweg

bovenweg

hoger gelegen weg voor gebruik in natte seizoen. Er is dan ook een lager gelegen weg

hol

laaggelegen drassige plaats resp. graf.  Ook bultige verhoging in parken of plantsoenen

hole

heul

open riool of boogbrug over een sloot

holm

eilandje resp. heuveltje in een rivier of waard

holt

hout –halt- haud

hout resp. bos. Ook landbezit of hinderlaag (oosten)

hond  1

hont

veldnaam resp. landmaat. Afkorting van honderd roeden=ca 400 meter

hond  2

middeleeuwse gerechtsdienaar

hongerland

slecht land

hont

schepel

stuk grond, dat met 1 schepel is in te zaaien

hoofd

waterwering van steen en rijshout- aanlegplaats

hoofdingeland

door de ingelanden gekozen beheerder van de dijken

hoogheemraadschap

overheidsinstantie belast met de zorg voor waterstaat- waterkering in groter gebied dan waterschappen

hoogland

gebied hoger dan 1500 meter boven zeespiegel

hoogveen

veen ontstaan uit landplanten of veen boven de zeespiegel

hoogvlakte

vlak of lichtgolvend terrein op 200 meter boven zeespiegel

hool

moerassige plek of duiker voor waterdoorlaat

hoop

kleine heuvel

hoorn

horn- hoorne- huurne- hurn

uitstekende hoek land – uiteinde – kant/zijde

hoornwerk

bastion met 2 lange dwarsvleugels

hop

inham - haven

horde

hurde- huerde- huyrde

mat van vlechtwerk van rijshout om paaltjes t.b.v. bescherming tegen water

hore

hoire - hoor

modder -slijk

horik

horic

spitse uitstekende hoek land

horn

herne -hurn

 in het water uitstekende hoek land - spits- uiteinde

hornich

hoornich- hork- hurk

hoekig

horst 1

hurst

bodemverheffing meestal van zand en begroeid met struiken of bomen

horst 2

hellende berm langs een vaart

horst 3

door breuken omhoog gedrukt stuk land

houkinderen

wezen

weeskinderen, die bij particulieren waren uitbesteed

hout

halt –haud- holt

hoogstammig bos. Ook landbezit (oosten) of hinderlaag

houw

gemeenschappelijke grond voor hakken van hout

hove

hufe- huve- hoeve

oorspronkelijk de naam van een perceel grond van ca 4 ha. Destijds de maat voor een boerenbedrijf.

hovel

heuvel- hevel- huevel

heuvel of bult in het land

hoven

haven

wonen, verblijf houden. Bij een hof horen

huismeester

dagelijks bestuurder van bv een weeshuis

hul

heuveltje in oost Nederland- strook grond tussen beekdal en heide

hule

huul- uul

uil

hulle

heuvel

humus

teelaarde door deels vergane planten

hun

donkerkleurig resp. modder- moeras

hurk

hoek- hornic- hork

qua ligging uitstekend stuk land

huurne

hoorne -horn -hurn

hoek land aan water

huve

hove- hufe- hoeve

oorspronkelijk de naam van een perceel grond van ca 4 ha. Destijds de maat voor een boerenbedrijf.

hydrologie

studie over water in al zijn verschijningsvormen

hydrosfeer

deel aardoppervlak, dat door water wordt ingenomen